โรคหลอดเลือดสมอง คือ ภาวะที่สมองขาดเลือดไปเลี้ยง เนื่องจากหลอดเลือดตีบ หลอดเลือดอุดตัน หรือหลอดเลือดแตก ส่งผลให้เนื้อเยื่อในสมองถูกทำลาย การทำงานของสมองหยุดชะงัก โดยส่วนใหญ่กว่า 80% เป็นชนิดหลอดเลือดสมองตีบและอุดตัน (Ischemic stroke) และอีกประมาณ 20% เป็นหลอดเลือดสมองแตก (Hemorrhagic stroke)

      

    สำหรับสาเหตุของโรคหลอดเลือดสมองตีบและอุดตัน เกิดจาก

          -หลอดเลือดแดงตีบตันเนื่องจากมีการสะสมของไขมันที่ผนังหลอดเลือด เกิดจากโรคความดันสูง, ไขมัน, เบาหวาน

          -เกิดจากมีลิ่มเลือด (ส่วนใหญ่มาจากหัวใจ) อุดหลอดเลือดแดงที่สมอง เช่น โรคหัวใจเต้นผิดจังหวะ

          -สาเหตุอื่นๆ เช่น โรคเลือดแข็งตัวผิดปกติ, หลอดเลือดแดงอักเสบ, การติดเชื้อ และยาเสพติด

          ปัจจัยเสี่ยงของโรค

          -ความดันโลหิตสูง

          -ภาวะไขมันในเลือดสูง -โรคเบาหวาน -โรคหัวใจ เช่น หัวใจเต้นผิดจังหวะ, ลิ้นหัวใจผิดปกติ

          -การสูบบุหรี่และการดื่มสุรา -อายุที่มากขึ้น

          อาการของโรคหลอดเลือดสมอง

          -อ่อนแรงหรือชาครึ่งซีกของร่างกาย

-เวียนศีรษะ บ้านหมุน เดินลำบาก

-ปวดศีรษะรุนแรงเฉียบพลัน -ตามัว เห็นภาพซ้อน มองไม่เห็น

-พูดไม่ชัด นึกคำพูดไม่ออก ไม่เข้าใจคำพูด อาการเหล่านี้มักเกิดขึ้นอย่างเฉียบพลัน ถ้าท่านมีอาการควรรีบพบแพทย์โดยเร็ว อย่านิ่งนอนใจ เพราะอาการดังกล่าวเป็นสัญญาณอันตรายของโรค

          การตรวจวินิจฉัยโรค

          -การตรวจคลื่นไฟฟ้าหัวใจ -การตรวจด้วยเครื่องอัลตราซาวนด์ ได้แก่ การตรวจหลอดเลือดที่คอ การตรวจหลอดเลือดในสมอง การตรวจหัวใจ

          -การตรวจทางรังสี ได้แก่ การตรวจสมองด้วยเครื่องเอกซเรย์คอมพิวเตอร์ การตรวจสมองด้วยคลื่นแม่เหล็กไฟฟ้า

          การรักษาโรคหลอดเลือดสมอง

          ขึ้นอยู่กับชนิด ความรุนแรง และระยะเวลาที่ผู้ป่วยมีอาการ ถ้าผู้ป่วยเข้ารับการรักษาเร็วเท่าไร ความพิการและอัตราการตายจะลดลงมากเท่านั้น

          โรคหลอดเลือดสมองตีบหรืออุดตัน

          เป้าหมายของการรักษาเพื่อทำให้เลือดไหลเวียนไปสมองได้อย่างปกติ โดยหากผู้ป่วยรีบมาโรงพยาบาลภายในระยะเวลาไม่เกิน 4.5 ชั่วโมงหลังมีอาการ สามารถให้ยาละลายลิ่มเลือดทางหลอดเลือดดำ (rtPA : recombinant tissue plasminogen activator) เพื่อรักษาได้

          นอกจากนี้ในปัจจุบันยังมีการรักษาผู้ป่วยโรคหลอดเลือดสมองขาดเลือดระยะเฉียบพลันที่เกิดจากหลอดเลือดสมองเส้นหลักอุดตันด้วยการรักษาผ่านสายสวนหลอดเลือด (Mechanical thrombectomy) ซึ่งแพทย์ต้องพิจารณาตามความเหมาะสมในผู้ป่วยแต่ละราย

          โรคหลอดเลือดสมองแตก

          เป้าหมายของการรักษาเพื่อควบคุมปริมาณเลือดที่ออกด้วยการรักษาระดับความดันโลหิต ในกรณีที่เลือดออกมากอาจพิจารณาทำการผ่าตัด

          การป้องกันโรคหลอดเลือดสมอง

-ออกกำลังกายสม่ำเสมอ

-ควบคุมน้ำหนักให้เหมาะสม

-ตรวจสุขภาพประจำปีเพื่อค้นหาปัจจัยเสี่ยง

-ควบคุมระดับความดันโลหิต ไขมัน และน้ำตาลในเลือดให้อยู่ในเกณฑ์ปกติ

-รับประทานอาหารที่มีประโยชน์ หลีกเลี่ยงอาหารรสหวาน มัน เค็ม

-งดสูบบุหรี่ หลีกเลี่ยงเครื่องดื่มแอลกอฮอล์หากมีอาการผิดปกติที่สงสัยว่าเป็นโรคหลอดเลือดสมอง ควรรีบมาพบแพทย์ แม้ว่าอาการเหล่านั้นจะหายได้เองเป็นปกติ

          ผู้ที่เป็นโรคหลอดเลือดสมองแล้วจะมีโอกาสเป็นซ้ำได้ ในกรณีที่เป็นชนิดตีบหรืออุดตันแพทย์จะรักษาโดยให้กินยาต้านเกล็ดเลือด ยาต้านการแข็งตัวของเลือด ผู้ป่วยต้องรับประทานยาอย่างสม่ำเสมอและไม่ควรหยุดยาเอง

          การป้องกันเป็นการรักษาโรคหลอดเลือดสมองที่ดีที่สุด ทุกคนสามารถทำได้ด้วยการเริ่มต้นดูแลเอาใจใส่สุขภาพของตนเอง หมั่นตรวจสุขภาพและควบคุมปัจจัยเสี่ยงของการเกิดโรค